Trong sản xuất công nghiệp – đặc biệt là các lĩnh vực như sơn, mực in, hóa mỹ phẩm, chất tẩy rửa, thực phẩm hay xử lý nước – bọt không chỉ là hiện tượng vật lý “vô hại”, mà là thủ phạm âm thầm phá vỡ cấu trúc sản phẩm, làm mất độ đồng nhất, ảnh hưởng đến độ bền, thẩm mỹ và thậm chí khiến sản phẩm bị loại ngay từ khâu kiểm tra chất lượng (QC).
Bài viết này như một cẩm nang chuyên sâu, giúp bạn nhận diện – xử lý – tối ưu hiệu quả phụ gia khử bọt trong quá trình sản xuất.
Xem nhanh
1. Bọt gây mất giá trị sản phẩm như thế nào?
Bọt là tập hợp các bong bóng khí bị giữ lại trong môi trường lỏng, có thể hình thành trong quá trình khuấy trộn, nghiền, bơm, chiết rót, hoặc phản ứng hóa học.
→ Hậu quả điển hình của bọt trong sản phẩm:
- Làm sai thể tích và định lượng: gây lỗi đóng gói sai số lượng.
- Cản trở quá trình tráng phủ: tạo vết lồi lõm, rỗ mặt trong sơn, mực in.
- Ảnh hưởng độ nhớt và tính đồng nhất: phá vỡ cấu trúc phân tán của hóa mỹ phẩm.
- Làm sai chỉ số kiểm tra chất lượng (QC): như độ bóng, độ nhớt, thời gian khô, độ dàn trải…
- Tăng tỷ lệ hàng lỗi, trả về, mất uy tín thương hiệu.
2. Bọt và lỗi nhũ hóa/phân tầng trong sơn, mực in, hóa mỹ phẩm
Trong ngành sơn nước, mực in, hay kem dưỡng, bọt phá vỡ hệ nhũ hóa, tạo ra hiện tượng:
- Phân tầng rõ rệt: phần dầu – nước – chất rắn tách riêng.
- Kết tủa – vón cục – mất độ bóng: khi chất hoạt động bề mặt bị phá hủy bởi khí.
- Đục sản phẩm, tách lớp trong thời gian bảo quản.
💡 Thực tế tại một nhà máy sơn epoxy, chỉ với 0.1% bọt dư thừa trong hệ phân tán đã khiến lớp sơn bị rỗ mặt, bóng mờ, phải xử lý lại toàn bộ lô hàng trị giá hàng trăm triệu đồng.
3. Chọn chất khử bọt đúng cách để bảo vệ độ ổn định thành phẩm
Chất khử bọt không chỉ là “chất chống bọt”, mà là một phụ gia kỹ thuật cao, cần được lựa chọn cẩn trọng dựa trên đặc thù hệ dung môi – môi trường sản xuất.
Tiêu chí lựa chọn chất khử bọt hiệu quả:
- Tiêu chí Yêu cầu cần thiết
- Loại hệ (nước, dầu, đa pha) Khác nhau dùng silicone, polyether, mineral oil, hybrid
- Khả năng phân tán Cần khử bọt nhanh – không tạo vết đục hoặc bám màng
- Tính ổn định lâu dài Không tái sinh bọt sau thời gian bảo quản dài
- Tương thích với hệ chất hoạt động Không phá vỡ cấu trúc nhũ hóa hoặc lớp màng
Khuyến nghị: Thử nghiệm tối thiểu 2 loại chất khử bọt với nồng độ khác nhau trên 2 mẫu đối chứng để chọn đúng sản phẩm tối ưu.
4. Hướng dẫn kiểm tra nhanh ảnh hưởng của bọt trong QC sản phẩm
QC (Quality Control) cần có phương pháp đo lường ảnh hưởng của bọt một cách định lượng và dễ lặp lại:
✔ Các chỉ số kiểm tra ảnh hưởng của bọt:
- Độ nhớt động học: nếu bọt nhiều → sai lệch so với thực tế.
- Độ đồng nhất pha: kiểm tra bằng ánh sáng xuyên lớp (light transmittance).
- Tỷ trọng thay đổi bất thường: do không khí chiếm thể tích ảo.
- Khả năng lắng tụ/đồng hóa sau lắc – để yên 24–48 giờ.
- Test lăn bọt (foam stability test): dùng máy lắc chuẩn 300 vòng/phút 5 phút.
⚠ Gợi ý: Cần đánh giá sau 1–7 ngày để xác định độ ổn định lâu dài.
5. 5 lỗi thường gặp do bọt – và cách loại bỏ triệt để
Lỗi thường gặp Nguyên nhân gốc Cách xử lý đề xuất
- Lớp sơn bị rỗ, bọt khí Không khử bọt sau khi khuấy hoặc chiết rót Thêm khử bọt trong giai đoạn cuối hoặc kiểm soát tốc độ khuấy
- Phân tầng sau vài ngày Bọt phá vỡ hệ phân tán Dùng khử bọt tương thích hệ chất hoạt động
- Sản phẩm bị đục, mất độ bóng Sử dụng khử bọt không phân tán đều Ưu tiên dạng micro-emulsion hoặc dạng phân tán nano
- Bọt nổi liên tục khi vận hành Quá nhiều shear/khuấy mạnh Thiết kế lại đầu khuấy, kết hợp phụ gia phá bọt nhanh
- Giảm hiệu quả bảo quản – kết tủa Bọt giữ lại oxy, gây oxy hóa – kết tủa Dùng thêm phụ gia chống oxy hóa, bảo quản kín sau sản xuất
Tổng kết chuyên sâu: Cách tiếp cận chuyên nghiệp khi xử lý bọt
- ✔ Đừng chỉ “chống bọt” – hãy “quản trị bọt”:
- Hãy nhìn bọt như một vấn đề kỹ thuật trong kiểm soát chất lượng, cần xử lý theo hướng bài bản – định lượng – tối ưu liều lượng.
- ✔ Cần sự phối hợp giữa R&D – QC – Marketing – Sản xuất:
- Chọn sản phẩm khử bọt tốt chưa đủ, cần có quy trình ứng dụng, kiểm tra và đào tạo nội bộ để tránh lãng phí.
- ✔ Chất khử bọt không phải càng đắt là càng tốt:
- Chọn đúng loại – dùng đúng cách – phối hợp đúng thời điểm sẽ giúp tiết kiệm 20–50% chi phí mà vẫn giữ hiệu quả cao.
“EcoOneChem – Hóa chất chuẩn – Kỹ thuật sát cánh – Chính sách linh hoạt – Sẵn sàng chia sẻ mọi thứ khách hàng cần để sản xuất an toàn – tối ưu – bền vững.”
CÔNG TY TNHH ECOONE VIỆT NAM
Chi nhánh miền Bắc: Số 8, đường CN6, Cụm công nghiệp vừa và nhỏ Từ Liêm, phường Xuân Phương, TP Hà Nội.
Hotline: 0902164766
Email: Ninhkysuhoachatecoone@gmail.com
Website: Sieuthihoachatcongnghiep.com
